مجله خبری مساجد

از سال 1383 تا 1385 سه فصل حفاری به سرپرستی علیرضا هژبری نوبری در شهر یئری اجرا گرفت. فصل اولیه حفاری: در آبان 83 اولین فصلرزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد حفاری بر روی قبرهای بعدازظهر آهن جاری ساختن شد که این قبرها پیش از این به وسیله جویندگان عتیقه تخریب آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد و تنها ساختمان‌بندی آنها مشخص و معلوم بود. در‌این مجال سفال‌هایی مربوط به بعدازظهر کالکولتیک (مس و سنگ) کشف شد، این مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد سفال‌ها شبیه سفال‌های بخشها باستانی دالما و حاجی فیروز (در سردشت آذربایجان‌غربی) بودند که برخی از سفال‌ها منقوش و چندین طرح سبدی داشتند. در این بین یک قطعه سفال با نقش حیوان و مابقی سفال‌ها با نقوش هندسی بودند که نقش مثلثی بیشترین فراوانی را داشت، تعدادی از آنها نیز دو لایه بودند که احتمالا لایه دوم برای ترمیم قسمت‌های شکسته به‌کاررفته هست. در این ناحیه تعداد زیادی سنگ ابسیدین (1) هم کشف شد؛ از آنجا که کسب این نوع سنگ در قفقاز و آناتولی به‌چشم می خورد می تواند نشانی از ارتباط این شهرها با یکدیگر باشد. در طول کالکولتیک از ابسیدین برای برش سنگ‌های دشوار استفاده می‌کردند. به این ترتیب برای اولین بار قدمت سکونت انسان در استان اردبیل به فرصت مس-سنگ رسید.فصل دوم حفاری: در فصل آتی حفاری در سال 84 بقایایی از سفال، مفرغ و نقوش انسانی به‌دست آمد که باستان‌شناسان احتمال دادند نذورات محل پرستش باشند. قلعه یا دژ نظامی این شهر در طی اورارتویی (1) روی بقایای معبد تاسیس شده است که میتواند علامت روی گردانی مردم از باورهای مذهبی باشد. محور‌های این قلعه اکنون پا برجا می‌باشد و قدمت آن به زمان عصر برنزی می‌رسد، در نزدیکی و پایین قلعه قبرستانی با 278 قبر وجود دارد که در آنان افراد به‌شکل جنینی و به دلیل باور به زندگی دوباره با شی ها و طعام دفن شده‌اند، طول برخی از قبرها تا شش و نیم متر می رسد. در پایین محوطه داخلی قلعه یک لایه با سفال‌های قهوه‌ای مایل به بنفش و سفال‌های داغدار و سیاه کشف شد که به پیش از عصر آهن تعلق دارا هستند. فصل سوم حفاری: در فصل سوم حفاری خاکسترهایی در لایه‌های خاک قلعه نشان بخشید که در طی اورارتوییان قلعه به آتش کشیده و متروک گردیده‌است. در نتیجه فرصت‌های پشت سرهم زندگی بشر از 7000 تا فرصت اورارتوییان در شهر ئیری به‌صورت متواتر معلوم شد. در این فصل تعداد زیادی ظروف سفالی، اشیای زرین مانند آویز، دگمه‌های زینتی و پلاک‌های طلایی و مفرغی نیز کشف گردید. در این فصل نیایشگاه اساسی حوزه‌ ئیری نیز از ذیل خاک بیرون آمد که دربرگیرنده سنگواره‌ایی به طور‌ انسان‌های حجاری شده بود. در حوزه‌ یئری یک سری فرصت تاریخی از مس-سنگی، بعدازظهر آهن 1 و عصر آهن 2 معین شد و بقایایی از قلعه‌ای متعلق به بعدازظهر آهن نیز کشف گردید. ظروف با دهانه باز در هر سه بعدازظهر تاریخی بیشترین کثرت را دارند که نوع معیشت بعدازظهر را بیان می‌کنند. کاوش‌های ابزارآلات استخوانی این حوزه‌ نشان می دهد به کار گیری از گوسفند و بز در آن زمان بسیار متداول بوده است. داده‌های هزاره اولیه عصر آهن مشتمل بر سفال، دیگ، بشقاب، کاسه و تنگ می باشد. همچنین سفال‌هایی کنده‌کاری که از ماده سفید پوشیده شده‌اند، علامت‌دهنده ادامه بعد از ظهر مفرغ قدیم در بعدازظهر آهن می‌باشد. اکثر سفال‌ها خاکستری و خاکستری مایل به سیاه و آجری‌اند، که مشابه برخی از شی ءها کشف شده در گورستان لاریجان خدا آفرین و قبرستان مسجد کبود می‌باشد. شی ها فلزی کشف‌شده شامل نزاع‌افزارها، زیورآلات و کارافزارها می‌باشد و در شمشیرها نقوش و کاغذ‌هایی مشاهده ‌شده که مشابه طرح‌های لیوان حسن لو می‌باشد. تزیینات بالای دسته شمشیرها از طلا می باشد. آویز و پلاک‌های طلایی و اشیاء مفرغی مشتمل بر آینه، سنجاق، طوق، انگشتر، مهرهای تزیینی از عقیق، خمیر شیشه، صدف و لاجورد و کارابزارهایی (درفش و سوزن) نیز در این ناحیه کشف شد‌ه‌است.

از سال 1383 تا 1385 سه فصل حفاری به سرپرستی علیرضا هژبری نوبری در شهر یئری اجرا گرفت. فصل اولیه حفاری: در آبان 83 اولین فصلرزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد حفاری بر روی قبرهای بعدازظهر آهن جاری ساختن شد که این قبرها پیش از این به وسیله جویندگان عتیقه تخریب آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد و تنها ساختمان‌بندی آنها مشخص و معلوم بود. در‌این مجال سفال‌هایی مربوط به بعدازظهر کالکولتیک (مس و سنگ) کشف شد، این مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد سفال‌ها شبیه سفال‌های بخشها باستانی دالما و حاجی فیروز (در سردشت آذربایجان‌غربی) بودند که برخی از سفال‌ها منقوش و چندین طرح سبدی داشتند. در این بین یک قطعه سفال با نقش حیوان و مابقی سفال‌ها با نقوش هندسی بودند که نقش مثلثی بیشترین فراوانی را داشت، تعدادی از آنها نیز دو لایه بودند که احتمالا لایه دوم برای ترمیم قسمت‌های شکسته به‌کاررفته هست. در این ناحیه تعداد زیادی سنگ ابسیدین (1) هم کشف شد؛ از آنجا که کسب این نوع سنگ در قفقاز و آناتولی به‌چشم می خورد می تواند نشانی از ارتباط این شهرها با یکدیگر باشد. در طول کالکولتیک از ابسیدین برای برش سنگ‌های دشوار استفاده می‌کردند. به این ترتیب برای اولین بار قدمت سکونت انسان در استان اردبیل به فرصت مس-سنگ رسید.فصل دوم حفاری: در فصل آتی حفاری در سال 84 بقایایی از سفال، مفرغ و نقوش انسانی به‌دست آمد که باستان‌شناسان احتمال دادند نذورات محل پرستش باشند. قلعه یا دژ نظامی این شهر در طی اورارتویی (1) روی بقایای معبد تاسیس شده است که میتواند علامت روی گردانی مردم از باورهای مذهبی باشد. محور‌های این قلعه اکنون پا برجا می‌باشد و قدمت آن به زمان عصر برنزی می‌رسد، در نزدیکی و پایین قلعه قبرستانی با 278 قبر وجود دارد که در آنان افراد به‌شکل جنینی و به دلیل باور به زندگی دوباره با شی ها و طعام دفن شده‌اند، طول برخی از قبرها تا شش و نیم متر می رسد. در پایین محوطه داخلی قلعه یک لایه با سفال‌های قهوه‌ای مایل به بنفش و سفال‌های داغدار و سیاه کشف شد که به پیش از عصر آهن تعلق دارا هستند. فصل سوم حفاری: در فصل سوم حفاری خاکسترهایی در لایه‌های خاک قلعه نشان بخشید که در طی اورارتوییان قلعه به آتش کشیده و متروک گردیده‌است. در نتیجه فرصت‌های پشت سرهم زندگی بشر از 7000 تا فرصت اورارتوییان در شهر ئیری به‌صورت متواتر معلوم شد. در این فصل تعداد زیادی ظروف سفالی، اشیای زرین مانند آویز، دگمه‌های زینتی و پلاک‌های طلایی و مفرغی نیز کشف گردید. در این فصل نیایشگاه اساسی حوزه‌ ئیری نیز از ذیل خاک بیرون آمد که دربرگیرنده سنگواره‌ایی به طور‌ انسان‌های حجاری شده بود. در حوزه‌ یئری یک سری فرصت تاریخی از مس-سنگی، بعدازظهر آهن 1 و عصر آهن 2 معین شد و بقایایی از قلعه‌ای متعلق به بعدازظهر آهن نیز کشف گردید. ظروف با دهانه باز در هر سه بعدازظهر تاریخی بیشترین کثرت را دارند که نوع معیشت بعدازظهر را بیان می‌کنند. کاوش‌های ابزارآلات استخوانی این حوزه‌ نشان می دهد به کار گیری از گوسفند و بز در آن زمان بسیار متداول بوده است. داده‌های هزاره اولیه عصر آهن مشتمل بر سفال، دیگ، بشقاب، کاسه و تنگ می باشد. همچنین سفال‌هایی کنده‌کاری که از ماده سفید پوشیده شده‌اند، علامت‌دهنده ادامه بعد از ظهر مفرغ قدیم در بعدازظهر آهن می‌باشد. اکثر سفال‌ها خاکستری و خاکستری مایل به سیاه و آجری‌اند، که مشابه برخی از شی ءها کشف شده در گورستان لاریجان خدا آفرین و قبرستان مسجد کبود می‌باشد. شی ها فلزی کشف‌شده شامل نزاع‌افزارها، زیورآلات و کارافزارها می‌باشد و در شمشیرها نقوش و کاغذ‌هایی مشاهده ‌شده که مشابه طرح‌های لیوان حسن لو می‌باشد. تزیینات بالای دسته شمشیرها از طلا می باشد. آویز و پلاک‌های طلایی و اشیاء مفرغی مشتمل بر آینه، سنجاق، طوق، انگشتر، مهرهای تزیینی از عقیق، خمیر شیشه، صدف و لاجورد و کارابزارهایی (درفش و سوزن) نیز در این ناحیه کشف شد‌ه‌است.