معتصم عباسی (هشتمین خلیفه عباسی) در سال ۲۲۶ هجری قمری فرمان تخریب مسجد را صادر کرد و بعد مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد از به دست آوردن املاک محیط مسجد، بنایی والاتر به وسعت حدود 1 هکتار با همان طرز خراسانی ساخته شد. در حفاریهای شمال شرقی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مسجد، بقایایی از روستای یاوان به دست آمده میباشد؛ روستایی آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد که گفته میگردد مسجد بر روی املاک خریداری شده از ساکنان آن تاسیس شده است. این مسجد خلال صحن و شبستان، کتابخانهای با بیش از 170000 جلد کتاب داشت و کلاسهای درس هم در آن تشکیل میشد. دیوارها از کاهگل و سرخ بودند و دیوار خشتی بلند و قطوری دورتادور مسجد قرار داشت. استقرار آلبویه در اصفهان، بسط و آبادانی را به ارمغان آورد و تاثیراتی هم بر مسجد جامع داشت که اضافه شدن ستونهای آجری با نقش و نگار از جمله آنها بود. در سال ۴۴۲ هجری قمری، طغرل سلجوقی بر اصفهان مسلط شد. می گویند وقتی طغرل سلجوقی اصفهان را به محاصره خود درآورد، شدت سوزوسرما به حدی بود که مردم برای زنده ماندن، با ستونهای چوبی مسجد آتش برپا کردند. بعداز طغرل، آلپ ارسلان و ملکشاه و وزیر با تدبیرش، خواجه نظامالملک طوسی تغییرات زیادی در اصفهان به وجود آوردند. براین اساس قرن پنجم-ششم هجری قمری با بیشترین تحول برای مسجد جامع اصفهان یار و همدم بود. نادرکم تغییراتی به سبک رازی در معماری مسجد داده شد که یکی از آنها تبدیل شبستان به ایوان بود. گنبد نظامالملک در این زمان ساخته شد و ساخت گنبد تاجالملک نیز صورت گرفت. ایوانها در 4 سو و یکی بعداز دیگری شکل گرفتند و مسجد جامع اصفهان از مسجد شبستانی به مسجدی به سبک چهارایوانی تغییر و تحول یافت. با مرگ ملکشاه در سال ۴۸۵ قمری، بازار اختلافات سیاسی و مناقشات مذهبی داغ شد و اصفهان از رونق به زمین خورد. اسماعیلیان در ربیعالاول ۵۱۵ هجری قمری به خاطر خشم از اقدامات حکومت بر علیه آنها، مسجد جامع را به آتش کشیدند و اموزشگاهها، صومعهها، مخازن و کتابخانه تعالی مسجد از در میان رفتند. در همان سال تجدید بنای مسجد آغاز شد و حیاطهایی چهارگانه، شبستانها و چهلستونهایی به سبک رازی شکل گرفتند.در سال ۵۹۰ با انقراض سلجوقیان، خوارزمشاهیان حکومت را به دست گرفتند و در سال 663 هجری قمری مغولان ویرانگر از روش رسیدند. مسجد جامع اصفهان در طی ایلخانان، صاحب و مالک زیباترین محراب گچبری بعد از ظهر ایلخانی شد و به جای شبستان ستوندار، فضایی یکدست و فارغ از ستون به وجود آمد. این مسجد در روزگار تیموری (قرن نهم هجری) هم تغییراتی به خود دید که از آن جمله تولید شبستان نو و شکلگیری راهروها بود. در سال ۸۷۴ هجری قمری آققویونلوها به اصفهان رسیدند و تغییرات زیادی در آن به وجود آوردند. برخی معتقدند دراین مجال مسجد جامع بیشترین تغییرات را داشت. در بعد از ظهر صفوی ایجاد نورگیرها تحولی در نور مسجد ایجاد کرد و کاشیها، لوحها و کتیبههایی با خط ثلث و نستعلیق به ضلعهای شرقی، غربی و جنوبی اضافه شد. در بعدازظهر قاجار این بنا گزینه بیتوجهی قرار گرفت؛ البته بازسازیهای محدودی را در آن اجرا دادند. سکوهای آجری برای ادای نمازهای مغرب و عشا در فصل تابستان هم در این فرصت ساخته شدند.
معتصم عباسی (هشتمین خلیفه عباسی) در سال ۲۲۶ هجری قمری فرمان تخریب مسجد را صادر کرد و بعد مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد از به دست آوردن املاک محیط مسجد، بنایی والاتر به وسعت حدود 1 هکتار با همان طرز خراسانی ساخته شد. در حفاریهای شمال شرقی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مسجد، بقایایی از روستای یاوان به دست آمده میباشد؛ روستایی آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد که گفته میگردد مسجد بر روی املاک خریداری شده از ساکنان آن تاسیس شده است. این مسجد خلال صحن و شبستان، کتابخانهای با بیش از 170000 جلد کتاب داشت و کلاسهای درس هم در آن تشکیل میشد. دیوارها از کاهگل و سرخ بودند و دیوار خشتی بلند و قطوری دورتادور مسجد قرار داشت. استقرار آلبویه در اصفهان، بسط و آبادانی را به ارمغان آورد و تاثیراتی هم بر مسجد جامع داشت که اضافه شدن ستونهای آجری با نقش و نگار از جمله آنها بود. در سال ۴۴۲ هجری قمری، طغرل سلجوقی بر اصفهان مسلط شد. می گویند وقتی طغرل سلجوقی اصفهان را به محاصره خود درآورد، شدت سوزوسرما به حدی بود که مردم برای زنده ماندن، با ستونهای چوبی مسجد آتش برپا کردند. بعداز طغرل، آلپ ارسلان و ملکشاه و وزیر با تدبیرش، خواجه نظامالملک طوسی تغییرات زیادی در اصفهان به وجود آوردند. براین اساس قرن پنجم-ششم هجری قمری با بیشترین تحول برای مسجد جامع اصفهان یار و همدم بود. نادرکم تغییراتی به سبک رازی در معماری مسجد داده شد که یکی از آنها تبدیل شبستان به ایوان بود. گنبد نظامالملک در این زمان ساخته شد و ساخت گنبد تاجالملک نیز صورت گرفت. ایوانها در 4 سو و یکی بعداز دیگری شکل گرفتند و مسجد جامع اصفهان از مسجد شبستانی به مسجدی به سبک چهارایوانی تغییر و تحول یافت. با مرگ ملکشاه در سال ۴۸۵ قمری، بازار اختلافات سیاسی و مناقشات مذهبی داغ شد و اصفهان از رونق به زمین خورد. اسماعیلیان در ربیعالاول ۵۱۵ هجری قمری به خاطر خشم از اقدامات حکومت بر علیه آنها، مسجد جامع را به آتش کشیدند و اموزشگاهها، صومعهها، مخازن و کتابخانه تعالی مسجد از در میان رفتند. در همان سال تجدید بنای مسجد آغاز شد و حیاطهایی چهارگانه، شبستانها و چهلستونهایی به سبک رازی شکل گرفتند.در سال ۵۹۰ با انقراض سلجوقیان، خوارزمشاهیان حکومت را به دست گرفتند و در سال 663 هجری قمری مغولان ویرانگر از روش رسیدند. مسجد جامع اصفهان در طی ایلخانان، صاحب و مالک زیباترین محراب گچبری بعد از ظهر ایلخانی شد و به جای شبستان ستوندار، فضایی یکدست و فارغ از ستون به وجود آمد. این مسجد در روزگار تیموری (قرن نهم هجری) هم تغییراتی به خود دید که از آن جمله تولید شبستان نو و شکلگیری راهروها بود. در سال ۸۷۴ هجری قمری آققویونلوها به اصفهان رسیدند و تغییرات زیادی در آن به وجود آوردند. برخی معتقدند دراین مجال مسجد جامع بیشترین تغییرات را داشت. در بعد از ظهر صفوی ایجاد نورگیرها تحولی در نور مسجد ایجاد کرد و کاشیها، لوحها و کتیبههایی با خط ثلث و نستعلیق به ضلعهای شرقی، غربی و جنوبی اضافه شد. در بعدازظهر قاجار این بنا گزینه بیتوجهی قرار گرفت؛ البته بازسازیهای محدودی را در آن اجرا دادند. سکوهای آجری برای ادای نمازهای مغرب و عشا در فصل تابستان هم در این فرصت ساخته شدند.