مجله خبری مساجد

امامزاده ابراهیم آرامگاهی میباشد در محله لب آب مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد شیراز که مجاورت آرامستان دارالسلام واقع میباشد. امامزاده ابراهیم منتسب به فرزند امام موسی الکاظم (علیه السلام) است. امام کاظم(ع) او را سخی ترین، شجاع ترین و عابدترین فرزندان خویش بعداز امام رضا(ع) میدانست. حضرت امامزاده ابراهیم(ع) بعداز دریافت دفاع طومار درپی قیامش بر علیه مامون به توسعه معارف اهل بیت(ع) کوشش گماردند ولی هنگامی که اخوی بزرگوارشان حضرت علی بن موسی الرضا(ع) به وسیله مامون به شهیدشدن رسید علیه مامون دست به قیام زد اما متاسفانه قیامشان به توفیق نینجامید. زیرا فرزندان امامزاده ابراهیم(ع) از صاحب و مالک منصبان بودند برای او دفاع طومار ای دریافت نمودند و حضرت رهسپار شیراز شوید و در‌این شهر اقامت گزید. سرنوشت مامون زیرا از محبوبیت و نفوذ او در بین عموم ترس داشت توسط سم وی را به شهیدشدن رساند.
در کتاب تذکره دلگشا می نویسد: «و به عنوان مثال بقعه، مقبره امامزاده ابراهیم میباشد که حالا، قریب به دروازه فرمانروا داعی الی الله واقع میباشد و جمعی آن حضرت را ولد صلب امام رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد موسی کاظم (علیه السلام) میدانند واما انچه از عهد ارباب رجال معین میگردد، آن میباشد که ابراهیم بن موسی (علیه السلام) به فرمان محمدبن محمدبن زیدبن علی (علیه السلام) به حکومت یمن درعند مأمون عباسی درگیر بود و لیکن حقیر را به آن بزرگوار کمال اعتقادوباور میباشد و ظن حقیر چنان میباشد که جناب وی از اولاد امام موسی کاظم (علیه السلام) میباشد»

مؤلف کتاب بدایع الانساب می نویسد: «ابراهیم در شهر شیراز مقبره داراست،
در اثرها العجم نوشته از سادات موسوی میباشد»
مرحوم روحانی ذبیح الله محلاتی نیز میگوید: «قبرابراهیم که سازه به گفته مجال شیرازی در کتاب اثرها العجم از اعقاب حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) به‌حساب می‌آید در شیراز میباشد.»
مؤلف گوید: بعید به لحاظ میرسد که ابراهیم پسر مستقیم امام موسی کاظم (علیه السلام) باشد، چون ابراهیم اکبر پسر موسی (علیه السلام) در مقابر قریش دفن شد‌ه‌است. و البته ابراهیم مرتضی اصغربن امام موسی (علیه السلام) کنار قبرامام حسین بن علی بن أبن طالب (علیه السلام) مدفون میباشد. این ابراهیم (که قبرش در لب آب شیرازاست) پسر موسی بن ابراهیم بن امام کاظم (علیه السلام) میباشد و دو واسطه افتاده میباشد، به همین منجر برخی پنداشته اند که قبر وی در شیراز میباشد.» براین اساس آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد رخداد حیث محققین براین میباشد که ابراهیم بن موسی (علیه السلام) درین مقبره مدفون نبوده میباشد.

بعد از خلیفه اموی، ولید بن عبدالملک 86/96 قمری ، ابوالعباس عبدالله اولیه خلیفه عباسی 132/136 قمری تغییرات و توسعه مختصری در مسجد بوجود آورد

تعمیرات مسجد از 655 قمری تا 898 قمری ( آتش مسجد و بازسازی آن ):

در اول ماه رمضان سال 654 قمری بر تاثیر مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد وا رفته انگاری یکی فراشان مسجد به اسم ابوبکر اوحد ، حریقی در بنای مسجدالنبی (صلی الله علیه و آله و سلم) صورت اعطا کرد که در اسرع وقت به دیگر مناطق شیوع نمود. متأسفانه با مجموع عملکرد هایی که اهل مدینه متحمل آن شدند ، نتوانستند آتش مهیب را مهار نمایند . از این رو تمامی بخش های بنای مسجد طعمه آتش شد. نمای مرمرین، سقف ها، منبر ، درب ها ، خزائن ، صندوق های کتاب، پرده ها ، قرآن ها . . . کلیه سوختند و فرو ریختند .

مورخان در تاریخ مدینه حادثه نظردارند که عموم مدینه پس از مشاهده آثار و بقایای بجای مانده از مسجد و عدم تواناییشان در نوسازی و ترمیم آن طومار ای به خلیفه وقت مستعصم بالله بن مستنصربالله نوشته ، شرح اسف انگیز بنای مسجد را به اطلاع وی رساندند .

مستعصم بالله معماران را با لوازم و اسباب رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد ساختمانی به سوی مدینه بسیج نمود. آنها شروع سال 655 قمری شروع به تجدید بنای مسجدالنبی (صلی الله علیه و آله و سلم) نمودند. اما با دقت به ریزش سقف بر روی بنای بقعه محمد پیامبر الله (صلی الله علیه و آله و سلم) معماران و بزرگان مدینه جرأت و طریق پاک سازی حجره و مرقد را درخود نیافتند و طومار ای جهت مشخص کردن تکلیف به خلیفه نگاشتند اما زد خورد خلیفه و ستیز شهروندان بغداد با تاتارهای مهاجم به جواب مقتضی نتیجه ها نشد و حجره به به عبارتی سان باقی ماند .

زیرا عموم در سال 655 قمری امکان و اقتضای ترمیم را به دست آوردند و حدود حجره و مرقد و نوحه را شناختند ، با رعایت ظریف موازین شرعی و تاریخی، سقف حجره و محیط نشانی مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد آن را تا دیوارهای قبله و سمت شرقی آن و باب جبرئیل ، مدیحه و منبر را ترمیم و بازسازی آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد کردند .

اسلام در موضوع‌هاى فلسفى و مطالعات تطبیقى مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد ادیان براى آموختن به کسانى که مى‌خواهند این قضیه را در سطحى جدّى‌تر از صرف گردآورى وقایع تاریخى و شواهد لهجه‌شناسى استیناف کنند، آموزه‌هاى بسیارى دارااست.

سرانجام در دعوا از مسأله صلح و متانت، باید به صلح درونى که انسان امروز مأیوسانه مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد در پى نیل به آن می‌باشد، پرداخته شود. این که خیل عظیمى از مرتاضان و درمان بخشان کاذب و ناصالح در غرب استقرار یافته‌اند، برهان قانع کننده‌اى براى یأس‌آور بودن تلاش انسان می‌باشد. امروزه انسان‌ها به صورت فطرى، اهمّیّت مراقبه، تأمّل و تعمّق را شم مى‌کنند، امّا افسوس که صرفا شمار اندکى از آن‌ها حاضرند انضباط و ریاضت پیشنهاد شده از طرف یکى از سنّت‌هاى اصیل را تحمّل کنند؛ در حالى که فقط توسّل به یکى از این سنّت‌ها مى‌تواند ضامن سرور و شادمانى براى تعمّق و تأمّل آنان در حقایق مینوى باشد؛ از این رو اینان به مرکز ها مواد مخدر یا مراکز خودسازى و هزار و یک مرشد شرقى روى مى‌آورند و این رویکردها تاوانى است که غرب به باعث تمام آن چه با سنّت‌هاى شرقى درضمن عصر استعمار، اجرا داده است.، مى‌پردازد.

اسلام آحاد ابزار مورد نیاز رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد براى شناخت معنوى در والاترین معناى آن را داراست و عرفان، شیوه برگزیده منتخب نیل بدین معرفت می‌باشد. با این اکنون، تصّوف چون همان بُعد باطنى و درون اسلام هست نمى‌تواند جدا از اسلام برگرفته شده و بر حسب آن فعالیت شود.[13]

فقط اسلام مى‌تواند کسانى را هدایت کند که براى رسیدن به آن، بهجت و اعتقاد و باور قلبى تصّوف و چشیدن نشانی مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد طعم روضه رضوان و جنة‌المأواى استعداد و رغبت ما یحتاج را دارا‌هستند.

در این مکان، ویژگى تصّوف (یا طریقه باطن‌گرایى اسلام) این هست که مى‌تواند در هر جا و در هر مرحله از زندگى اعمال گردد. تصّوف، بر هجران ظاهرى و کناره‌گیرى از فقید مبتنى نیست؛ بلکه بر کناره‌گیرى درونى و باطنى فرد از دانا بنیاد نهاده گردیده‌است. چنان که یکى از صوفیان معاصر گفته هست: «این من نیستم که فقیه را رخنه‌ گفتم؛ بلکه این عالم هست که من‌را رخنه‌ کرده است. این کناره‌گیرى درونى مى‌تواند با فعّالیّت‌هاى بیرونى و ظاهرى شدید قابل گردآوری باشد. تصّوف، «زندگى فعّال» و باطنى را با ذات وحدت قسمت خود اسلام هماهنگ و قرین مى‌سازد.

استعداد و نیروى معنوى اسلام به وسیله فعّالیّت شدید، در پى کردار فضایى در فقید بیرون می‌باشد تا آن که ذاتا آدمى را به تأمّل، مراقبه و تعمّق بکشاند؛ چنان که در روح هنر اسلامى این ویژگى دیده مى‌گردد[14] و تضادهاى بیرونى را که طبق قاعده پیامد کوشش‌ها و فعّالیت‌ها است، در صلح و متانت درونى که ویژگى «واحد حقیقى» و کانون توجّه است، منحل کند. اسلام نیز همانند دیگر ادیان اصیل، حامل پیامى از سوى ابدیّت براى آن عنصرى در بشر است که تغییرناپذیر و باقى هست و ذاتا زمانمند نیست. افزون بر این، اسلام با ویژگى خاص که اسلوبّت الاهى در آن به ودیعه گذاشته، همه انسان‌ها را در هر حالت و هر دنیاى کار کشته مى‌سازد که از آن پیروى کنند و از آموزه‌هاى آن مستفیض شوند. در صورتی بتوان «دنیایى» را فرض رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد کرد که آیین به طور عام، و اسلام به طور خاص، هیچ معنایى آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد براى آن نداشته باشد، آن فقید لزوما دنیاى بدون «معنی» خواهد بود و چنین دنیایى فقط در توّهم محض موجودیّت داراست. مادام که عنصرى از حقیقت مرتبط با کلّ عالم وجود داشته باشد یا با چنین عالمى پیوند خورد، اسلام هنوز پیامى اصیل براى آن فقید داراست و آن پیامى حقیقى است؛ به این دلیل‌که از حقّ مطلق نازل مى‌گردد.

اسلام در زمینه‌هاى فلسفى و مطالعات تطبیقى مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد ادیان براى تعلیم به کسانى که مى‌خواهند این قضیه را در سطحى جدّى‌تر از صرف گردآورى وقایع تاریخى و شواهد لهجه‌شناسى رسیدگی کنند، آموزه‌هاى بسیارى دارااست.

سرانجام در مشاجره از مسأله صلح و ادب، باید به صلح درونى که بشر امروز مأیوسانه در پى نیل به آن است، پرداخته گردد. این که خیل عظیمى از مرتاضان و درمان بخشان کاذب و ناصالح در غرب استقرار یافته‌اند، ادله قانع کننده‌اى براى یأس‌آور بودن تلاش انسان می‌باشد. امروزه انسان‌ها به صورت فطرى، اهمّیّت مراقبه، تأمّل و تعمّق را احساس مى‌کنند، امّا افسوس که فقط شمار اندکى از آن ها حاضرند انضباط و ریاضت پیشنهاد شده از طرف یکى از سنّت‌هاى اصیل را تحمّل کنند؛ در حالى که فقط توسّل به یکى از این سنّت‌ها مى‌تواند ضامن سرور و شادمانى براى تعمّق و تأمّل آنان در حقایق مینوى باشد؛ از این رو اینان به مرکز ها مواد مخدر یا مراکز خودسازى و هزار و یک مرشد شرقى روى مى‌آورند و این رویکردها تاوانى هست که غرب به باعث آحاد آن چه با سنّت‌هاى شرقى ضمنا بعدازظهر رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد استعمار، ایفا داده هست.، مى‌پردازد.

اسلام مجموع ابزار لازم براى شناخت معنوى در والاترین معناى آن را داراست و عرفان، طریق برگزیده منتخب نیل بدین معرفت می باشد. با این هم اکنون، تصّوف چون همان بُعد باطنى و داخل اسلام هست نمى‌تواند غیر وابسته از اسلام برگرفته شده و بر حسب آن فعالیت شود.[13]

تنها اسلام مى‌تواند کسانى را هدایت کند که براى رسیدن به آن، بهجت و یقین قلبى تصّوف و چشیدن طعم مدیحه رضوان و جنة‌المأواى استعداد و میل مایحتاج را دارا‌هستند.

در این جا، ویژگى تصّوف (یا نگرش باطن‌گرایى اسلام) این است که مى‌تواند در هر جا و در هر مرحله از زندگى اعمال گردد. تصّوف، بر غربت ظاهرى و کناره‌گیرى از فقید مبتنى نیست؛ بلکه بر کناره‌گیرى درونى و باطنى فرد از دانا بنیاد گذارده شده است. چنان که یکى از صوفیان معاصر گفته هست: «این من نیستم که دانا را رخنه‌ گفتم؛ بلکه این عالم می‌باشد که مرا رخنه‌ کرده است. این کناره‌گیرى درونى مى‌تواند با فعّالیّت‌هاى بیرونى و ظاهرى شدید قابل جمع باشد. تصّوف، «زندگى فعّال» و باطنى را با ذات وحدت بخش خود اسلام هماهنگ و قرین مى‌سازد.

شایستگی و نیروى معنوى اسلام به وسیله فعّالیّت شدید، در پى خلق و خوی فضایى در فقید بیرون می‌باشد تا آن که ذاتا آدمى را به تأمّل، مراقبه و تعمّق بکشاند؛ چنان که در روح هنر اسلامى این ویژگى دیده مى‌گردد[14] و تضادهاى بیرونى را که طبق قاعده پیامد کوشش‌ها و فعّالیت‌ها است، در صلح و ادب درونى که ویژگى «واحد حقیقى» و کانون توجّه می باشد، منحل کند. اسلام نیز همانند دیگر ادیان اصیل، حامل پیامى از سوى ابدیّت براى آن عنصرى در بشر هست که تغییرناپذیر و باقى می‌باشد و ذاتا زمانمند نیست. افزون بر این، اسلام با ویژگى خاص که سیاقّت الاهى در آن به امانت گذاشته، همه بشر‌ها را در هر موقعیت و هر دنیاى کار کشته مى‌سازد که از آن پیروى آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد کنند و از آموزه‌هاى آن مستفیض شوند. در‌صورتی‌که بتوان «دنیایى» را فرض کرد که آیین به طور عام، و اسلام به طور خاص، هیچ معنایى براى آن نداشته باشد، آن دانا لزوما دنیاى بدون «مضمون‌» خواهد بود و چنین دنیایى فقط در توّهم محض موجودیّت دارد. مادام که عنصرى از حقیقت مرتبط با آحادّ فقید وجود داشته باشد یا با چنین عالمى پیوند خورد، اسلام هنوز پیامى اصیل براى آن فقیه دارد و آن پیامى حقیقى هست؛ به این دلیل که از حقّ مطلق نازل مى‌شود.

امامزاده سید منصور ساوه در نصیب مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مرکزی شهرستان زرندیه، راءس شهر مامونیه خیابان امام خمینی، خیابان بقعه این شهر در استان مرکزی قرار گرفته میباشد که در طول زمانه های مختلفی صورت گرفته میباشد او‌لین تاریخی که در آن وجود داراست به عبارتی میباشد که بر صندوقچه نقش بسته میباشد صندوقچه ای که به‌مکان بارگاه در گدشته گزینه به کار گیری قرار می‌گرفته و اینک در موزه اراک جای‌دارد.

بنای امامزاده وابسته به زمانه صفوی میباشد.مطابق کتاب “بحرالانساب”: امام موسی کاظم(علیه السلام) ۳۲ فرزند داشت و اسم یک کدام از ازآنها محسن است. محسن بن موسی الکاظم(علیه السلام) را یازده فرزند بود و سو‌مین آنرا منصور بیان می نمایند و نسب او را چنین بیان کرده است: منصوربن محسن بن امام موسی الکاظم(علیه السلام) است.

معماری رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد سازه
با اعتنا به هیبت پلان سازه آرم دهنده آن میباشد که گنبد منزل بصورت منفرد در زمان سلجوقیان تاسیس گردیده در بخش جانبی گنبد منزل در سه کنج آن سه اتاقک چشم می‌گردد احتمالا ًجهت استعمال از هواکش یا این که حفظ شی ءها پیش‌بینی گردیده را داشته میباشد و از استحکام نسبتاً نیکی شامل است که دقیقاً مناره‌های پیش‌بینی گردیده فوق بر روی آن اساس گذاری گردیده است که مشخص و معلوم وجود ندارد به چه دلیلی مناره ها متوقف گردیده‌است و بیشتراز دو متر در بخش بام گنبد منزل پی داشته میباشد.

در نصیب کمربندی گنبدخانه کتیبه ای نقوش به طرح‌هـای لبه‌ای به‌شکل پر رنگ کاری و گچکاری گردیده است که نقش فوق از دوشبه خطوط معقلی کوفی بنایی میباشد و نامهای محمد، علی، فاطمه، حسن و حسین در قسمت‌هایی چشم میگردد .

در بالای کتیبه ۱۶ طاقچه و طاق جناقی به طول ۱۰ در ۹۰ سانتیمتر جان دار میباشد که چها طاقچه از طاقچه‌ها روزنه هوا میباشد و نگارگری‌هایی به‌شکل نقش‌های نیمه تمام و قابی با گل و نقش‌های منحصر به فرد با رنگ‌های قرمز رنگ نگارگری بر روی طاقچه‌ها نگارگری گردیده‌اند در یک کدام از این طاقچه‌ها اسم مدرس آقا حسـن و هم‌چنیـن علی اکبر در کنار درج شده میباشد.

در نصیب جنوبی گنبد منزل محراب قرار داشته که سقف آن دارنده مقرنس‌های قشنگ بوده که با اعتنا به اندود گچ که برروی آن کشیده میباشد هنوز برجستگی‌های آن به‌خیر آشکار میباشد این محیط امروزه متأسفانه به طور درب وردی به حیاط جنوبی متصل شد‌ه‌است این تراس نو الحداث میباشد که تیرهای آن بر پیکره این بنای دیرین باعث به تخریب و ناکامی ضلع جنوبی حرم گردیده‌است و مشاهده کرد ظاهری سازه را برهم زده میباشد.

گنبد یک پوش میباشد و گلدسته ها آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد جا پی آن در طول یک متری تاسیس می شود که سازه به دلایل نا معلوم نصفه کاره رها گردیده‌است.رابطه دربین تراس شمالی و فضای جنوبی بوسیله یک راهرو که با طاق آوا پوشیده گردیده‌است مرتیط می‌باشند در ضلع شرقی راهرو دو اتاق با سقف طاق دار چشم می‌گردد که در حال حاضر به‌تیتر محل معاش خادم استعمال می‌شود ورودی مهم آن از ایوان امامزاده قابلیت‌پذیر میباشد.

امامزاده حسن کرج یکی‌از مرکز ها توریسم مذهبی مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد جمهوری اسلامی ایران میباشد .امامزاده حسن اسم امامزاده‌ای در کرج میباشد. جای این امامزاده در حدود کاروانسرای سلطان‌عباسی در بلواری به همین اسم در شهر کرج واقع میباشد. رئیس این موسسه امامزاده حسن را از نوادگان موسی کاظم میداند. هرچند اطلاعاتی در باب با تاریخ وفات و تشکیل داد سازه در مشت وجود ندارد البته تقریب عمر این امامزاده به بیشتراز هفتصد سال میرسد و بنای قدیم بقاع با گنبدی از کاشی‌های فیروزه‌ای همپا با خطوط کوفی، وابسته به عصر صفویه میباشد.

امامزاده حسن (ع) و کاروانسرای سلطان عباسی تحت عنوان فقط کاروانسرای داخل شهری کشور ایران که در طول پادشاه سلیمان صفوی درست شده، دو بنای تاریخی بنا شده در هسته مرکزی کلانشهر کرج می باشند که امکان تبدیل شدن به یک مبنا تاریخی – توریسم را دارا‌هستند . شاید خاص‌ترین و زیباترین معماری شهر کرج که روح رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد سنتی و اهل ایران دارااست درین گنبد‌ها تبلور یافته میباشد.
ضریح این امامزاده، در اطراف کاخ سلیمانیه و کاروانسرای سلطان عباسی در بلوا فرمان روا عباسی کرج واقع شد‌ه‌است.گنبد و آستانه‌ی این امامزاده در فضای نسبتا کوچکی تاسیس شده است به طوریکه هیچ تدفینی درین امامزاده اعمال نمیشود. پنجره‌های رنگی و آینه‌کاری روی دیوار و سقف، علامت‌دهنده‌ی بکارگیری هنر اهل ایران در‌این امامزاده میباشد. بنای امامزاده حسن و تاسیسات مربوطه توسط‌ی سازمان اوقاف تجدید بنا گردیده است و این پروسه همچنان ادامه داراست. عموم کرج و شهرهای گوشه و کنار با امامزاده انس و الفتی دیرینه دارا هستند و این جای مقدس به ویژه در اعیاد و مناسبت های مذهبی پر از جمعیت و عاشقانی میباشد که از همجواری با نواده گرامی امام موسی کاظم (ع) حس متانت می نمایند و دل های شکسته با توسل به آن شخصیت گرامی حاجت جایز می گردند و به آرزوهایشان می رسند.

بعد از ورود به صحن امامزاده، آرامگاه و بارگاه سمت چپ ورودی جای‌دارد و کنار آن زیارتنامه امامزاده نصب گردیده‌است. هسته‌ مهم بنای کنونی امامزاده مانند همگی آرامگاه‌ها اتاقی مربع با پوشش گنبدی میباشد. مرقد امامزاده ذیل گنبد قرار گرفته و ضریحی روی آن نصب گردیده است. دور و اطراف بارگاه نیز با هنر نقره‌کاری، طلاکاری و آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد آینه‌کاری تزیین گردیده‌است.

مسجد یزد براق ترین بنای شهر یزد میباشد. بنای مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد این مسجد باشکوه دارنده مطرح ترین مناره ها در جمهوری اسلامی ایران طی قرن ها متمادی بر بقایا یا این که در کنار بناهای متنوعی سازه گردیده‌است.

مسجد جامع یزد کانون تیم ای از بناهای مرتبط با زمان ها و مدل های گوناگون میباشد که از دید معماری دارنده کیفیتی بسیار گرانقدر میباشد. این سازه از نگاه خوابیدگی گنبد، سردر رفیع و همینطور کاشی کاری قشنگ و مخصوص آوازه دارااست. این بنای عصر آذری به طور یک مسجد تک ایوانی با گنبدی باشکوه و شبستانهای مختلف در کنار رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد سردری رفیع از زیباترین مساجد کشور‌ایران میباشد.

اشخاصی نظریه دارا هستند که در زمان قبل از اسلام دراین مکان آتشکده ای برپا بوده که تا روزگار بعداز اسلام هم دوام داشته میباشد البته آنچه مسلم و مکتوب میباشد آن میباشد که در قرن پنجم هجری او‌لین امیر کاکویی بعداز ورود به یزد به تعمیر و بازسازی مسجدی که در قرنها گذشته برپا بوده میپردازد.

اساس های مسجد جامع جدید بوسیله سید رکن الدین در قرن هشتم نهاده می‌گردد و در قرنها بعد از آن به صورت مدرن پیشرفت می‌یابد، چنان که به گفته معلم پیرنیا بنای گنبد منزل و یک کدام از تنبی ها وابسته به عصر ایلخانی و سردر رفیع مسجد وابسته به مجال شاهرخ از پادشاهان زمان تیموری است. او این نظر را دارد در زمان صفویه دو مناره به سردر مسجد جامع آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد یزد افزوده گردیده و شبستان زمستانی نیز یادگاری از زمان قاجاریه است.

تزیینات آجرکاری در منار مسجد جامع مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد اردبیل ، محل اتصال ساقه به گنبد و محرابی آجری مشاهده میشود.
آجرچینی منار دارنده تنوع خاصی میباشد و هر بخش آن به طریق خاصی انجام گردیده‌است.
از محور تا طول 3/75 متری خشت چینی افقی میباشد و هر رج به تناسب بندها صورت گرفته آن‌گاه با یک رج که شرایط باند پارتیشن داراست از آجرچینی استوانه بدنه مستقل میگردد.
بدنه به طور جناقی و خفته راسته (افقی عمودی) میباشد و تا طول 2/52 متری همین طرز ادامه مییابد و مجدد با یک رج حد فاصل در نصیب فوقانی منار و در طول 5/27 متری نوع خشت چینی به عبارتی نحوه افقی میباشد.
بخش بالای مناره استوانه ای میباشد و تحت هشت ضلعی که‌این بخش حداکثر دو متر طول داراست.
تنوع در خشت چینی منار مسجد جامع اردبیل مرتبط با خالق اساسی بوده زیرا در عین تعدد و چندگونگی از نظم خاصی شامل است. اکنون نصیب فوقانی و بخش ماذنه منار فرو ریخته رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد و از منار عصر سلجوقی مسجد جامع اردبیل هشت متر بیشتر باقی نمانده میباشد.
بر منار در محل اتصال گنبد به ساقه ترکهای منشوری صورت، یک‌سری ستون آجرچینی افقی شغل گردیده است.
به جهت اینکه معماری بعد از ظهر سلجوقی تحت عنوان مثال ی بهتر مدل آجری معمولی طبقه بندی گردیده می قدرت این احتمال را بخشید که‌این منار وابسته به‌این عصر باشد.
منار مسجد جامع اردبیل همینطور در بخش جنوبی گنبدخانه و در سمت راست محراب گچبری، بقایای محرابی آجری وجود داراست که به لحاظ میرسد این محراب وابسته به مسجد ماقبل سلجوقی (مسجد شبستاندار) و قبل از مجال تاسیس گنبدخانه باشد.
کف آن نسبتاً 1/30 متر زیر خیس از کف محراب فعلی میباشد. مطابق کارداران متعدد فیزیکی و شیمیایی و آجرهای این محراب به گذر زمان مجال متلاشی گردیده اند ولی ملات آن باقی مانده میباشد.
آنچه از تزیینات کاشی کاری در مسجد جامع اردبیل ما‌نده مرتبط با بقایای گنبد فرو ریخته میباشد. گنبد دو پوش و آجری رفیعی با ساقه بلند شکاف دار منشوری صورت (منشورهای مثلث القاع گنبدخانه را پوشش میداده که بالای ترکها و حد فاصل آن‌ها قطار بندیهایی وجود داشته که با کاشیهایی به رنگ لاجوردی، فیروزه ای و آبی‌رنگ به نحوه معرق تزیین گردیده است.
کتیبه ها بسته به نوع نقوش بکار رفته به تراش (معرق) یا این که گره تقسیم بندی می گردند. نقوش شکسته از نوع گره و نقوش گردان از نوع تراش هستند.
کتبیه های مسجد جامع اردبیل از نوع گردان و تراش (معرق) هستند.
در دیوارهای گنبدخانه و روی پوشش گچی دیوارها، نقش و نگارهایی هر چندین محو، قابل مشاهده میباشد.
این نقش ها یادآور نگارگری آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد های باطن گنبد الجایتو میباشد و آرم میدهد که در عصر ایلخانان مسجد مرمت و تزیین گردیده است.
روی دیوارهای شرقی و غربی دو نوار افقی وجود داشتند که سه عدد از گل سرخهای نگارگری گردیده در بالای کمان ها را از هم جداگانه می نمودند.
این پیرایش ها به رنگ سبز و سرخ بر روی اندودی سپید رنگ نگارگری گردیده بودند. دیوارهای اندرونی مسجد نیز در طول یک متری دارنده برآمدگی کوچکی بودند که نگارگری و تزیین گردیده بودند.
تزیینات مقرنس و قطار بندی در محراب گچ بری مسجد جامع اردبیل وجود دارااست. همانطور که تیتر شد محراب از دو بخش تشکیل‌شده که هر در هر دو نصیب مقرنس جاری ساختن گردیده بخش فوقانی محراب نیز با قطار بندی آذین گشته میباشد.

همدان سراسر تاریخ و فرهنگ وتمدن میباشد، از کوچه مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد پس کوچه‌های آن گرفته تا عمارت‌های تاریخی و تپه‌های باستانی تمامی آدرس از عمر با خویش به یاروهمدم دارا هستند. گلشن موزه نظری یکی جالب های همدان به شمار میاید که یادگاری مانده از زمانه قاجار میباشد و در خیابان عارف قزوینی همدان واقع گردیده‌است. این گلشن موزه همانطور که از نامش پیداست، فی مابین باغی گسترده مکان گرفته میباشد و سالانه بازدیدکنندگان بخش اعظمی به طور انفرادی و یا این که در پوسته تور همدان راهی این شهر می گردند تا از این موسسه دیدن نمایند.

گلشن موزه نظری همدان به طور عمارتی تبارک و در دو طبقه با اتاق‌هایی بسیار ساخته‌ شد‌ه‌است که از سال 1388 هجری خورشیدی به موزه عموم شناسی تغییر تحول کاربری داده میباشد. شما در بازدید از این شرکت تاریخی می توانید اثرها ارزشمندی را از تاریخ و فرهنگ وتمدن همدان ببینید. برای افرادی که میخواهند آداب و رسوم همدان را در یک نگاه به نظاره بنشینند و تمدن این شهر باستانی را ورق زنند، سفارش میکنیم محرمانه به گلشن موزه نظری بزنند و در این شرکت از 800 قطعه عکس که با غرض معرفی جاذبه های توریسم همدان به اکران درآمده میباشد دیدن نمایند. برای مثال جاذبه های جذاب معرفی گردیده همدان در گلشن رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد موزه نظری: شهر پایین زمینی سامن، دسته دستکند ارزانفود، سراب گاماسیاب، تپه تاریخی نوشیجان، کتیبه آقا جان بلاغی اسدآباد و سراب گیان میباشد. در بازدید از این شرکت شما از فی مابین باغی بزرگ عبور میکنید و به ساختمان مهم گلشن موزه نظری می سید.

اینجا با ساختمانی خوشگل روبرو میشوید که ورودی سازه با جلوخانی با سقفی هرمی صورت عرض‌اندام می‌نماید. در هر چهار طرف طبقه دوم سازه ایوانی با نرده‌های چوبی ساخته‌ شدند که دارنده 24 ردیف چوبی با پوششی از گچ میباشد. رمز ردیف‌های دسته تزئیناتی به صورت گل و بوته دارا هستند و سقف برخی اتاق‌ها لمه‌کوبی گردیده است. اینک سازمان ارثیه فرهنگی، صنعت های دستی و توریسم استان همدان در قسمتی از این موسسه تاریخی قراردارد و در حین‌های خاصی از سال مبادرت به برگزاری بعضی نمایشگاه‌های توریسم با غرض معرفی اثرها جالب و خوشگل به یادگار باقیمانده از زمانه هخامنشیان، مادها، صفویه، ساسانیان، اشکانیان، سلجوقیان و قاجاریه می‌نماید تا تلالو تمدن ایرانیان را در همدان برای دیگرافراد بازگو نماید. شما در کنار بازدید از گروه گلشن نظری همدان میتوانید از سایر جاهای جالب همدان همانند گنبد علویان، مسجد جامع، کلیسای آنجلی، روستای سنگی ورکانه و تپه هگمتانه نیز بازدید فرمایید و لحظات خوشی را در کنار آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد همراهانتان سپری فرمایید.

در قلعه‎ ‎چالشتر‎ ‎یا این که خدارحم خان چالشتری مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد یا این که قلعه خانی، هنر حجاری و معماری هنرمندان اهل ایران به زیباترین ‏صورت ممکن به اکران کشیده میباشد. این سازه در روستای چالشتر بنا شده در استان چهارمحال و بختیاری واقع گردیده ‏میباشد. مسافت‌ روستای چالشتر تا شهرکرد 8 کیلومتر میباشد. چهارمحالی‌ها در طی صفویه در‌این روستا حکمرانی ‏می‌کردند، روستای چالشتر بناها و بافت تاریخی بسیار زیبایی داراست که اینجا را تحت عنوان یک جاذبه توریسم ‏مطرح نموده است. قالی بافی و صنعت های فلزی به عنوان مثال قفل سازی دو صنعت و هنر بسیار پر اسم و رسم این حیطه میباشد ‏که آوازه جهانی دارااست.‏
گفته میگردد که خدارحم چالشتری در سال 1323 قلعه‌ چالشتر را برای فرزندانش احمدخان و محمود خان ‏چالشتری سازه کرد. معماری این سازه تلفیقی از هنر اهل ایران و اروپایی میباشد که در کمتر جایی می‌اقتدار مانند آن را ‏مشاهده کرد. هشت ردیف در ورودی، دارنده نقوش زیبایی از خوشه‌های انگور و صحنه های شکار و سوارکاری بهرام گور ‏پاد شاه ساسانی میباشد. ازاره‌های (روکش حفاظتی دیوار از کف اتاق تا طول یک متری)‏‎ ‎حجاری گردیده‌ بسیار ‏زیبایی سراسر دیوار ورودی را پوشانده‌اند و راز در این شرکت سنتوری (سه‌گوش بالای درگاه) با نقوشی به ‏مدل شیر و شکر (دو نوع گچکاری، که در کرمانشان و کردستان به ظریفکاری رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد پر اسم و رسم می‌باشند. شیر نوعی ‏گچکاری دقیق و معدود ضخامت و شکر سیرتکامل‌ای دیگر از گچکاری میباشد که از اولین کلفت‌خیس میباشد) تزیین گردیده ‏میباشد. ‏
این موسسه‌ بی‌نظیر، پایین بنایی به حجم 12000‏‎ ‎متر مربع دارااست که مشتمل بر سردر سنگی، خان‌نشین، اندرونی، ‏خزینه، چندین انبار و اصطبل‌ می‌گردد. در توضیح بخش خان نشین یا این که اعیانی خانی می بایست اذعان کرد هنگامی از دالان ‏کوتاهی که به هشتی سردر متصل میباشد رد گردید، سه تراس با ردیف‌های سنگی در ضلع شمالی و یک تراس ‏بیضی صورت در اواسط خواهید رویت کرد، این نصیب اعیان خوانی اسم داراست و محل رفت و آمد عوام بوده، جایی که ‏خان، به امورات مراجعین می‌پرداخته میباشد. این بخش در اوایل دهه هفتاد خورشیدی تخریب و بعد از آن مجدد ‏تجدید بنا شد و در‌این تجدید بنا، مجموع نقوش بدنه حیاط شرقی، غربی و جنوبی، سرستون‌های قرینه‌ای بر روی ‏ردیف‌های سنگی و ازاره‌های کارشده در بدنه زیرزمین شمالی، به به عبارتی صورت قدیم ساخته شد و با اجرای مجموع ‏ریزه‌کاری‌ها و نقوش گیاهی و حیوانی در حجاری‌های ضلع شمالی به به عبارتی صورت قبلی، ابهت سابقش را به ‏دست آورد. ‏
اندرونی منزل ستوده چالشتری، نصیب حکم کننده نشین و محل سکونت اعضای خانواده بوده میباشد که راهی غیروابسته به ‏خارج از منزل دارااست و با یک دالان به نصیب اعیانی خوانی متصل میباشد. این بخش که مانند بخش اعیانی ‏خوانی حوضی بیضی صورت داراست، در ضلع شمالی درست شده و دارنده دو طبقه میباشد. بر روی بدنه بیرونی ‏اندرونی نیز مانند ضلع شمالی تراس اعیانی خانی ازاره‌های سنگی فعالیت شد‌ه‌است که از دید محتوای نقوش ‏یه خرده با اعیانی خانی تفاوت دارااست، ولی آنچه در‌این آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بخش بسیار مشاهده می شود، نگارگری‌های باارزش به مدل ‏نگارگری لندنی در طبقه دوم میباشد که نگارگری اهل ایران و غربی را به زیبایی تلفیق کرده‌اند.‏
گچبری‌هایی که در بخش تراس طبقه‌ی فوقانی میبینید، با مدل شیر و شکر فعالیت گردیده‌اند و دارنده نقش‌های ‏گیاهی، گل و گلدان، گل و مرغ می‌باشند. سقف تراس نیز با فریم و تخته با رنگ‌های سبز و طلایی تزیین گردیده ‏میباشد. یک اتاق پنج دری و دو اتاق خرد نیز درین طبقه قرار دارا‌هستند که دارنده نقوش و مدل‌های متفاوتی ‏میباشند.‏
نگارگری‌های به شغل رفته در منزل ستوده تنوع رنگ و نقش اکثری دارا هستند. این رنگ‌ها بسیار با معنی و مفهوم نقوش ‏مطابقت دارا هستند، مضامینی مانند لیلی و مجنون، خسرو و شیرین، شاهزاده و دختر، مناظر طبیعی، عموم کوچه ‏و بازار و ساختمان‌ها و نمای معماری پل و کلیسا، با نقوشی با مدل لندنی، مدل اهل ایران، کتیبه های قرآنی، ‏نقوش گل و گلدان و گل و مرغ، صدها حکایت و قصه را به لهجه رنگ‌ها و صورت‌ها برایتان بازگو می‌نمایند.‏