مجله خبری مساجد

۱- ابوعبدالله صادق (ع) ذکر کرد: در تلاوت نماز‌ها سوره معینی مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مقرر نشده، جز در نماز جمعه که باید سوره جمعه و سوره منافقین قرائت شود.

۲- ابوعبدالله راستگو (ع) ذکر کرد: در نماز شب جمعه، رکعت نخستین سوره جمعه و رکعت دوم سوره «سبح اسم ربک الاعلی» را قرائت کن و در نماز صبح جمعه، سوره جمعه و سوره «قل هو الله احد» و در نماز ظهر جمعه، سوره جمعه و سوره منافقین.

۳- به ابوعبدالله صادق (ع) گفتم: روز جمعه در نماز صبح چه سوره‌ای تلاوت کنم؟ ابوعبدالله خاطرنشان کرد: در رکعت اول سوره جمعه و در رکعت دوم سوره «قل هو الله احد» را قرائت کن، و بعداً قنوت خود را طولانی بخوان تا هر دو رکعت برابر شود.

۴- ابوجعفر باقر (ع) اعلام‌کرد: معبود عز و جل، با نزول سوره جمعه به مؤمنان کرامت و رده داد و پیامبر پروردگار خواندن آن را در نماز جمعه سنت کرد تا بشارتی برای آنان باشد و در رکعت دوم قرائت سوره منافقین را سنت کرد تا برای منافقان ملامت و سرزنش باشد، از این رو رخنه‌ این دو سوره لایق نیست و هر کس از روی عمد، خواندن این دو سوره را رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد رخنه‌ کند، نماز او پذیرفته نخواهد شد.

۶- به ابوجعفر باقر و یا ابوعبدالله راست گو (ع) گفتم: در صورتی کسی درصدد باشد که روز جمعه سوره جمعه بخواند، اما سوره دیگری بر زبانش روان گردد. تکلیف او چیست؟ آن حضرت اعلام‌کرد: از تمام کردن آن سوره منصرف میشود و سوره جمعه را می‌خواند.

۷- ابوعبدالله راست گو (ع) اظهار کرد: هر کسی نماز جمعه را با سوره دیگر غایر از سوره جمعه و سوره منافقین بخواند، می بایست نمازش را از سر بخواند، چه در وطن باشد و چه در آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد سفر باشد.

امروز بناهای فراوانی در سرتاسر فقیه وجود دارا‌هستند که به مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد جهت ویژگی مذهبی شان، پایدارترین و ماندگارترین بناها محسوب میشوند. اما برای مسلمان‌ها، زمانی که آئین اسلام ظهور کرد اولیه مکان مورد نظر مسجد بود، مکانی برای تعبد و مکانی برای تجمع. واضح بود که از همان آغاز و بنا به حالت این تحول عظیم و پایدار شدن یک دین، هیچ فکر ای در بین نبود که اصول تشکیل داد و بنیاد یک مسجد به چه شکل می باشد و یا بایستی باشد، ولی می اقتدار پنداشت که از همان استارت هیچ یک از بناهای مو جود در مکه یا مدینه نمی توانست سر مشق و یا متناسب با این کارکرد دینی باشد. آنچه که تاریخ میگوید این می باشد که صرفا پایه و الگوی ساخت مسجد، خانه فرستاده اکرم بوده می‌باشد. توسعه اسلام در سرزمین ها که در طی اولی قرن پرورش قابل توجهی داشت، هنگامی که قدم درین میهن ها و بین این ملل نهاد، نه صرفا هیچ وقت دنیای گذشته و میراث پیشینیان را در هم کوبید و آن را فرو نریخت، بلکه بیشترین به کار گیری و فایده گیری رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد را از سنت های ملل و اقوام در جهت توسعه دین به عمل توفیق. معماری هم این چنین حرکتی را داشت و این منفعت گیری و تحول را در ماندگارترین بنای تاریخی اسلامی یعنی مساجد می قدرت مشاهده نمود. تعداد فراوان مساجد و مراکز مذهبی اسلامی هم از جنبه های تاریخی و ارثیه فرهنگی و هم از لحاظ همت امروزی و همیشگی آن و اصلی تر از همه به جهت اجتماعی بودن این کانون های فرهنگی، معیارها و وضعیت خاصی را در حفظ و تشکیل داد آن به در میان آورده میباشد. این معیارها و ویژگی ها را می قدرت چنین اذعان کرد :

: 1 مساجد و اماکن مذهبی تاریخی که عموما در نصیب دیرین و یا بافت تاریخی شهرها قرار دارا هستند و علاوه بر اینکه اکثر وقت ها آنان فعلا آیتم استفاده قرار میگیرند، بیشترین اعتنا و یا حتی نگرانی برای نگهداری و مراقبت آنهاست. این مساجد و اماکن به دلیل ثبت اثر ها ملی و به جا مانده فرهنگی مملکت و یا بعضا در فهرست اثر ها جهانی، رئیس های چندگانه ای آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد را دارااست.

مسلمانان به علت ثواب و فواید زیادی که صلوات مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد برای انسان دارد، در مراسمات مذهبی و غیر مذهبی خود از این ذکر بسیار استعمال می‌کنند. برای بهره بردن بیشتر از ثواب صلوات، برخی مراسم سفره‌‌ی صلوات را انجام می‌کنند. رسم سفره صلوات یکی رسوم دیرین می باشد که در نقاط متفاوت کشور ایران برگزار می‌شود و انواع مختلفی دارااست مانند رسم سفره صد صلوات

مراسم صد صلوات
یکی از رسوم زنانه که در اکثری از نقاط ایران انجام میگردد، رسم صد صلوات است. خانمی که نذر دارد مهمانان را به خانه خود دعوت می‌کند و سفره صلوات را در خانه می‌اندازد.

این سفره معمولا به رنگ سبز از جنس مخمل رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد می‌باشد و با اسامی چهارده معصوم علیه السلام مزین شده است. در این مراسم 140 تسبیح در میان افراد حاضر در گردهمایی پخش می‌گردد و هر شخص با یک تسبیح صد صلوات می‌فرستد. کل صلوات ها می بایست به چهارده هزار صلوات برسد. بعداز این که صلوات‌ها نبی شد، دعای ختم صلوات خوانده می‌گردد.

سپس خوراکی هایی که در سفره وجود داراست و متبرک شده آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد اند را بین حاضران پخش می‌کنند.

آرامگاه خیام منجم، شعر سرا و ریاضیدان دارای اسم مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد و رسم اهل ایران در شهر نبشابور از اثرها میراث از معمار پر اسم و رسم اهل ایران معلم سیحون میباشد که یکی زیباترین بناهای آرامگاهی کشور ایران میباشد

تاریخچه آرامگاه خیام
بعد از درگذشت قدمت خیام، او‌را در قبرستان مرکزی حیره‌ ی نیشابور دفن کردند اما آرامگاه وی بنای ویژه‌ ای نداشت. آرامگاه خیام از فرصت فوتش در سال ۵۱۰ شمسی تا سال ۱۳۳۵ خرابه‌ای بیش عدم وجود، تا آن‌ که در سال ۱۳۳۵ مهندس هوشنگ سیحون آرامگاه را از جای گذشته که چسبیده به امامزاده محروق بود به جای فعلی جابجایی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد اعطا کرد و پیاده سازی معماری بنای آرامگاه خیام را آغاز کرد فرآیند‌ پیاده سازی و تشکیل داد این سازه تا سال ۱۳۴۱ ادامه‌ یافت.

معماری آرامگاه خیام
معماری آرامگاه خیام برگرفته از معاش وی و تامل‌های قدمت خیام میباشد
آرامگاه خیام از دید ابتکار و ایجاد کرد و معماری یکی مهم ترین ساختمان های مجال خویش میباشد. طول آن 22 متر و استخوان بندی اشبتنی با هسته ی فلزی میباشد
سه شخصیت اساسی و علمی خیام یعنی فقید بودن او به شعر، ریاضی و نجوم بر ایده اساسی پیاده سازی اثر گذار بود.
دایره کف، به ۱۰ بخش تقسیم شد بطوری که ساختمان بلند یادبود بر ۱۰ اساس ساکن باشد؛ عدد ۱۰ اولی عدد دو رقمی ریاضی و اساس بخش اعظمی از اعداد میباشد.
در آرامگاه خیام از هریک از شالوده ها دو تیغه مورب به طرف بالا تکان می نماید، به ترتیبی که با تقاطع این تیغه ها وسعت کلی ساختمان بلند در گوشه و کنار ساخته می‌گردد و زیرا تیغه ها مورب آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد اند خطوط افقی آنان بایستی ناظر به شالوده عمودی ساختمان بلند باش

در طراحی بنای آرامگاه بوعلی سینا طراح پیش بینی مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد کرده بود که هم یاد آور یکی از مقابر عصر زندگی ابن سینا و هم نشانه ای از تکامل فن معماری جدید باشد.
این است که معمار آرامگاه در قسمت زیرین، روحیه بناهای مصر، ایران و یونان قدیم را با تمام عظمت جلال آنها نشان می دهد و در قسمت زیرین، روش معماری مقبره ” قابوس ” رعایت شده است.
طراح ساختمان نشان داده است که ابن سینا یک فیلسوف و متفکر بزرگ اسلامی است که بنای افکارش بر علوم و اطلاعاتی که از ملل قدیمه رسیده، قرار دارد.
سنگ های خشنی که با ابعاد نسبتا بزرگ در قسمتهای زیرین بنا به کار رفته روحیه استحکام و قدرت را ظاهر می سازد عظمتی که در برج و پایه های آن دیده می شود.
همانگونه که اشاره شد دو عامل شفاعت رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد و زیارت در مذهب شیعه باعث شکل گرفتن معماری آرامگاهی شد و باعث ایجاد فضایی برای زیارت و استمداد از ارواح درگذشتگان در اطراف قبر متوفی شده است که در آرامگاه بوعلی سینا به عنوان فضای مرکزی طرح بوده و در انتهای مسیر و در زیر برج آرامگاهی واقع شده است.
پلان فضای آرامگاه بوعلی مربع شکل است که شاید نمادی از خاکی و زمینی بودن انسان در برابر ماوراءالطبیعه باشد. همچنین با ایجاد یک پرچین و حصار چوبی قبر را با فضای طواف و زیارت جدا کرده است ولی با این حال امکان فاتحه خواندن و نزدیک شدن و لمس سنگ قبر که درفرهنگ آئینی ما ملحوظ است، امکان پذیر می باشد.
همانگونه که می دانیم اکثر فضاهای آرامگاهی، دارای کاربری های دیگری به جز مقبره بودن و دارای کاربری اجتماعی نیز بوده اند که همین امر باعث بوجود آمدن فضاهای دیگری در آرامگاه بوعلی سینا مانند کتابخانه و موزه بوعلی و فضاهای تفریحی، توریستی شده است که مطابق با نیازهای زمانه شکل گرفته است و همین کاربردی بودن مجموعه برای افراد متفاوت باعث ماندگاری، زنده و جاودانگی بودن بنا می شود.
معمار با تلفیق دو سبک برج های آرامگای و چهار ضلعی های منتظم، سعی در رسیدن به طرحی بوده است که در آن همه نیازهای کاربردی زمان و نیازهای آرامگاهی با طرحی مطابق با خواست زمان طرح و اجرا شود.
در این بنا با الهام از گنبد قابوس، هم اشاره به بنای همزمان دوران زندگی بوعلی شده است و هم جنبه نمادین و جاودانه بودن بنا را با ایجاد شکوه و اوج تاکید کرده است.
همچنین معمار با استفاده از دوازده پره بتنی نا
در طراحی بنای آرامگاه بوعلی سینا طراح پیش بینی کرده بود که هم یاد آور یکی از مقابر عصر زندگی ابن سینا و هم نشانه ای از تکامل فن معماری جدید باشد.
این است که معمار آرامگاه در قسمت زیرین، روحیه بناهای مصر، ایران و یونان قدیم را با تمام عظمت جلال آنها نشان می دهد و در قسمت زیرین، روش معماری مقبره ” قابوس ” رعایت شده است.
طراح ساختمان نشان داده است که ابن سینا یک فیلسوف و متفکر بزرگ اسلامی است که بنای افکارش بر علوم و اطلاعاتی که از ملل قدیمه رسیده، قرار دارد.
سنگ های خشنی که با ابعاد نسبتا بزرگ در قسمتهای زیرین بنا به کار رفته روحیه استحکام و قدرت را ظاهر می سازد عظمتی که در برج و پایه های آن دیده می شود.
همانگونه که اشاره شد دو عامل شفاعت و زیارت در مذهب شیعه باعث شکل گرفتن معماری آرامگاهی شد و باعث ایجاد فضایی برای زیارت و استمداد از ارواح درگذشتگان در اطراف قبر متوفی شده است که در آرامگاه بوعلی سینا به عنوان فضای مرکزی طرح بوده و در انتهای مسیر و در زیر برج آرامگاهی واقع شده است.
پلان فضای آرامگاه بوعلی مربع شکل است که شاید نمادی از خاکی و زمینی بودن انسان در برابر ماوراءالطبیعه باشد. همچنین با ایجاد یک پرچین و حصار چوبی قبر را با فضای طواف و زیارت جدا کرده است ولی با این حال امکان فاتحه خواندن و نزدیک شدن و لمس سنگ قبر که درفرهنگ آئینی ما ملحوظ است، امکان پذیر می باشد.
همانگونه که می دانیم اکثر فضاهای آرامگاهی، دارای آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد کاربری های دیگری به جز مقبره بودن و دارای کاربری اجتماعی نیز بوده اند که همین امر باعث بوجود آمدن فضاهای دیگری در آرامگاه بوعلی سینا مانند کتابخانه و موزه بوعلی و فضاهای تفریحی، توریستی شده است که مطابق با نیازهای زمانه شکل گرفته است و همین کاربردی بودن مجموعه برای افراد متفاوت باعث ماندگاری، زنده و جاودانگی بودن بنا می شود.
معمار با تلفیق دو سبک برج های آرامگای و چهار ضلعی های منتظم، سعی در رسیدن به طرحی بوده است که در آن همه نیازهای کاربردی زمان و نیازهای آرامگاهی با طرحی مطابق با خواست زمان طرح و اجرا شود.
در این بنا با الهام از گنبد قابوس، هم اشاره به بنای همزمان دوران زندگی بوعلی شده است و هم جنبه نمادین و جاودانه بودن بنا را با ایجاد شکوه و اوج تاکید کرده است.
همچنین معمار با استفاده از دوازده پره بتنی در طراحی بنای آرامگاه بوعلی سینا هم سعی در ایجاد شفافیت و مطابق با خواست فرهنگ زمان و هم اشاره به دوازده دانش بوعلی داشته است.
هم چنین این دوازده پر برج را در برابر وزش بادهای شدید همدان محافظت و منطبق با اقلیم همدان کرده است و به زیبائی مسائل فرهنگی و مسائل اقلیمی را ترکیب و تلفیق کرده است.
در طرح محوطه بنا، چه در طبق همکف و چه در طبقه اول (بام)، با استفاده از اصول باغ ایرانی و استفاده از محورهای حرکتی آب و و جود آبنماها و استفاده از مصالح بومی همدان همچون سنگ خارا همدان، سعی در عجین کردن فضا با فرهنگ و خصوصیات ایرانی ها داشته است در طراحی بنای آرامگاه بوعلی سینا هم سعی در ایجاد شفافیت و مطابق با خواست فرهنگ زمان و هم اشاره به دوازده دانش بوعلی داشته است.
هم چنین این دوازده پر برج را در برابر وزش بادهای شدید همدان محافظت و منطبق با اقلیم همدان کرده است و به زیبائی مسائل فرهنگی و مسائل اقلیمی را ترکیب و تلفیق کرده است.
در طرح محوطه بنا، چه در طبق همکف و چه در طبقه اول (بام)، با استفاده از اصول باغ ایرانی و استفاده از محورهای حرکتی آب و و جود آبنماها و استفاده از مصالح بومی همدان همچون سنگ خارا همدان، سعی در عجین کردن فضا با فرهنگ و خصوصیات ایرانی ها داشته است

تکان مارپیچ گیاه هنوما که در فکر های اهل ایران آن مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد را درخت معاش دانسته اند، در هر مکان گلشن ارم به چشم می خورد. درختی معاش قسمت که میوه آن غذای بهشتیان میباشد.
ستون سروها محرک تکان استفاده کننده در مسیری میباشد که در وصال به بی غایت وجود شروع نموده است. افزون بر آن، هیبت کشیده و هرمی آن در طی مسیر با تاکید بر خطوط عمودی پرسپکتیوی بی غایت را ساخت می کند.
هندسه راست کناره گلشن اهل ایران و نظام هندسی کاشت درختان در تضادی آشکار با پرورش ارگانیک درختان و گیاهان جای‌دارد.
تضادی که در نوع خویش خلال زیبایی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بصری، رمزواره های فراوانی را به همپا دارااست. به کارگیری از اعداد مقدس بر روش معناگرایانه به پیاده سازی گلشن تاکید می ورزد.
کاشت ردیفی ۷۲ درخت سرو را در پایه گلشن ارم تاکیدی بر این نظام زیبای گلشن میباشد.
هندسه نهفته در نظام «کاشت زوجی» درختان نیز عرض‌اندام می نماید.
این نوع کاشت درختان را ملهم از داستانهایی زیرا لیلی و مجنون و دیگر داستانهای عرفانی ادبیات مشرق زمین میداند که اکثر اوقات آن ها تداعی کننده بهشت برین میباشند.
در بعضا مواقع هنر گلشن سازی جلوه های بدون نقص تری از این مضمون‌ را در‌این گلشن رقم زده میباشد. درین گلشن تاکی تنومند و سابق در شالوده یک کدام از سرونازها قرار گرفته، شاخه هایش را همانند ساقه پیچک، بر گرد سرو تاییده و از پای تا رمز آن را در آغوش گرفته میباشد.
در گلشن ارم شیراز نیز آب در جویها و آبگینه ها و حوضچه ها به صورتی جنبش می نماید که بتواند مجموع گلشن را آبیاری کند.
آب سرازیر فی مابین درختان نارنجستان و آب بومی در استخرها و حوضچه ها، یادآور مفاهیم دوگانه معاش و جاودانگی، تکان و پویایی میباشد.
آب در گلشن ارم در حین همیشه از آبشار آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد های خرد فرو می ریزد و صدای دلنشین آن یادآور معاش و نشاط میباشد.
استخر بزرگی که در مقابل کوشک گلشن ارم قرار گرفته، و تصویر عمارت در آن به چشم میخورد بی کرانگی افق را در خویش منعکس شدن میدهد.
استخری با مساحت سیصد و سی و پنج مترمربع که آب مستقر را به معنای جاودانگی به اکران میگذارد.
فواره تجلی جوشش آب از دورن نهر و نمادی از جوشش درنگ و ایمان الهی میباشد.

حیاط
در جهات شرق، غرب و جنوب سه تراس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد همچون، هرمورد به دهانۀ ۳ متر و عمق یک متر و طول ۶ متر تاسیس نموده‌ اند. در همین تراس ‌ها درهای فلزی به بعد ها ۳×۲ متر نصب کرده ‌اند و در بالاسر هر تراس کتیبه ‌ای نگاشته ‌اند، نمای بیرونی هشت ضلعی به طول نیم متر با سنگ مرمر و سایر طول با خشت تزئین گردیده‌است. بقعه رواق‌ های چهارگانه به ارتفاع ۱۶ و پهنا ۴ متر در چهار ضلع اساسی داراست که به ‌وسیله درگاهی بلندمرتبه به اتاق مرکزی بقاع که آرامگاه در آن واقع میباشد شیوه دارا‌هستند.

گنبد
گنبد مزار مخروطی به قطر ۳ و طول ۱۲ متر از سطح زمین میباشد که در آن ۸ نورگیر برای نور و روشنایی درون مزار درنظرگرفته شده میباشد. نمای بیرونی گنبد با کاشی‌ های سپید و آبی‌رنگ و زرد رنگ در پوسته گل و بوته‌ های دیدنی در قضیه لاجوردی تزئین یافته که دورنمای قشنگ و جذاب دارااست. کف حرم، نمازخانه و رواق‌ ها سنگ رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مرمر میباشد و با قالی و قالی‌کوچک مفروش میباشد. از دیوارها به طول ۱/۵ متر سنگ مرمر و سایر سطح ها جانبی و سقف ‌های حرم و رواق ‌ها نیز با گچ سپید کاری گردیده‌است.

بارگاه
در قبل پایین گنبد شکل قبری به ارتفاع ۱/۵ متر و پهنا نیم متر و طول ۱۵ سانتی ‌متر قرار داشت که بر روی آن پارچه مشکی کشیده و بر بالای آن ضریحی فلزی (پروفیلی) به رنگ خاکستری به ارتفاع ۲ متر و طول ۱/۵ متر وعرض یک متر نصب بود و بارگاه مطلای فعلی که به وسیله استادان اصفهانی ساخته شد در سال ۱۳۷۸ نصب شد.

تجهیزات
تعداد ۴۲ باب زائرسرا و ۱۰ باب آپارتمان آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد جهت استعمال زوار تاسیس گردیده است. این واحدها دارنده تجهیزات مایحتاج بوده و به ‌طور بدون پول در مشت زوار قرار می‌ گیرند. آب موردنیاز از روش کانال روستا تأمین می ‌گردد، تعداد ۳ نفر خدمه اثبات دارااست. کتابخانه آن حدود ۲۰۰۰ جلد کتاب دارااست. در کنار زائرسرا خدمت های بهداشتی مردانه و زنانه هر یک با ۷ چشمه و دو وضوخانه مردانه و دو وضوخانه زنانه، خزینه، کشتارگاه، آشپزخانه، دستشویی، مغازه مخابرات وجود داراست. فضای سبز آن حدود ۴ هکتار با درختان عناب، توت، پسته، سنجد، کاج، سرو، توت مجنون و انار میباشد.

هنطور که در کتاب احساس وحدت اشاره گردیده‌است آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد شاید تمجید جلوخان در معماری عبارت باشد از فضایی که در آن‌گاه عمودی به سقف محصور می‌شود و در آنگاه افقی به به وسیله نقاطی در اطراف.سکو محدودیت فضایی آن تماما با شفافیت افقی سطح ها تعریف و تمجید کننده اش متناسب میباشد ، سالن وايوان دو نوع سنتی جلوخان ، حدود تعریف‌و‌تمجید فضایی جلوخان را آرم می‌دهند.

معنی جلوخان تحت عنوان جایگاهی انتقالی و به خصوص تراس مسجد، تحت عنوان مکان گاه متمایز در سرتاسر تاریخ اسلام تاثیرات عمیقی داشته میباشد ، حیاط « رویه » یا این که فضای انتقالی در بین دنیاهای وقتی و زمینی میباشد.

مقصود از تاسیس تراس منزل های کهن مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد جمهوری اسلامی ایران ساخت فضای لبریز سایه میباشد که با دقت به عمق و ارتفاعهای گوناگون میتواند متناوبا جهت سرمایش و گرمایش در فصل گرم و سرد و یا این که صرفا جهت سرمایش در آحاد فصول بکار رود. در بخش ها گرم حیاط (iwan) فضایی پرسایه میباشد که با به کارگیری از تهویه بی واسطه و ساخت کوران ، به جهت ساخت و ساز بخش ها با فشارهای هوایی متعدد به واسطه فضاهای خالی و مالامال تراس و فضاهای مجاورش منجر کاهش دما می گردد.

خلال این در حیاط های مرتفع، تهویه دودکشی نیز در سرمایش اطراف مفید میباشد. حیاط در معماری فضایی کوچکتر از سالن میباشد که معمولا در جلوی یک اتاق قرار گرفته و مثال های دیدنی آن در منزل دکتر معالج منصوری، منزل بصیری، منزل نور الملک و زینت الملک مشاهده شد‌ه‌است، تراس ها به طور فضاهای ورودی و خروجی ساخته می‌شوند و در حالی که برای جریان یافتن هوا گشوده میباشند، از تابش آفتاب دوری می نمایند.

حیاط در معماری سنتی جمهوری اسلامی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد ایران تحت عنوان یکی‌از اجزای تشکیل دهنده مداقه فوق العاده داشته، به سازه برجستگی و شکوه میبخشد. در منزل های تراس دار، حیاط جلو ضمن کاربرد خاص خویش یک نوع پیوستگی بصری در نما به وجود آورده میباشد. تراس معمولا در نصیب شمالی تراس ، در جلوی اتاق قراردارد. در مثال های بی آلایش تراس تنها در جلوی یک اتاق میباشد و به چندین فضای دیگر نیز خط مش پیدا می نماید.در مثال متداول، تراس در معماری به طور سرتاسری در جلوی تعدادی اتاق قرار می‌گیرد و رابطه همگی اتاق های پشت آن را میسر می سازد.

امامزاده محمد و امامزاده اسماعیل وسط در مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد روستای کندوان، بنا شده در ۳۵ کیلومتری شهر اواسط رمز بر بالین خاک گذارده و با ساختمانی خرد و معمولی گلی و یک بارگاه چبی، سفره فروغ و روشنایی و ایمان و محبت در قلوب عموم روستا و محیط آن گسترانیده‌میباشد. دربین همسایه حیطه، امامزاده اسماعیل، پسر این امامزاده شناخته می شود. همچنانکه محمد را نیز فرزند بلافصل امام راست گو به شمار می آورند. بر پایه ی داده های عددی اداره به جا مانده فرهنگی و هنری شهرستان اواسط، ضمن این دو ، امامزاده‌های دیگری در روستاهای برزلیق، صومعه، کلاله، روحانی طبق، حسن آباد، ترکمانچای، گاوینه رود، دمیرچی و چرور نیز جدیدا شناسایی گردیده البته هنوز به مرحله تصویب نرسیده‌میباشد. مزار امامزاده دیگری با همین اسم یعنی امامزاده محمد در روستای چنار از توابع شهرستان اواسط واقع میباشد که دربین عموم حیطه مثلا بخشها شناخته گردیده به شمار می‌رود.

امامزاده اسماعیل وسط
«آرامگاه امامزاده اسماعیل»، یک کدام از جاذبه‌های توریسم مذهبی و بسیار دوست داستنی در شهرستان وسط میباشد که در ضلع جنوبی مسجد جامع این شهرستان و در قرن ۸ هجری قمری تاسیس شد‌ه‌است.

تفصیل هم اکنون و نسب طومار امامزاده
عموم و عاشقان اهل بيت رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد عصمت (ع) ارادت خاص و ويژه اى به اين امامزاده و عظيم الشان دارا‌هستند و در فرصتهاى مقتضى اين ارادت خالصانه خویش را تقديم ايشان ميکنند عموم اعتقاددارند که امامزاده سيد اسماعيل از نوادگان حضرت امام جعفر الصادق (ع) میباشد که نسب شريفش عبارت میباشد از:اسماعيل ابن جعفر محمد الاطروش ابن على ابن الحسن بن على الخارص ابن محمد الديباج ابن الامام جعفر الصادق(ع) اسم مبارکش اسماعيل و کنیه شريفش کمال الدين میباشد.
سطح بیرون گنبد امامزاده تا چندین روز قبل با کاشیهای فیروزه‌ای رنگ تزیین گردیده بود اما فعلا درپی تعمیر و مرمت اصلی آن اکثر این مختصات نابودشد و ساختمان آن از تازه به روش جذاب و با مدل معماری توسعه یافته و آمیخته متمدن و هنر اسلامی نوسازی شد.حرم تازه امامزاده اسماعیل با هنرنمائی قلمزنان حرفه‌ای اصفهان در سال ۱۳۷۸ جایگزین حرم دیرین شوید. گلدسته این مسجد و امامزاده به طول ۱۳ متر و قطر قاعده پائینی ۳.۵ متر است که در سال ۱۲۵۸قمری بدست «عوض اوغلو بایرامعلی» ایجاد شده است. بیان کننده کتیبه ای روی این گلدسته وجود داشته میباشد که به تاریخ و خالق آن اشاره گردیده بود البته نتوانستیم آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد آنرا ببینیم. بیان کننده آنرا برداشته اند.

بنای گران بها نارنجستان قوام که مساحتی مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد حدود 3500 متر مربع داراست از دو نصیب اندرونی و بیرونی درست شده میباشد.
درب ورودی گلشن قوام در نصیب جنوبی و بر خیابان مهم واقع گردیده است.
مال این در از چوب ساج میباشد که با منبت کاری زیبایی تزیین شد‌ه‌است. بالای در، کتیبه ای دربردارنده آیاتی از قرآن نصب گردیده است. متاع این کتیبه از سنگ مرمر سرخ فام میباشد.
همینطور، دو طرف کتیبه اشعاری از “آسوره” شعر سرا دارای شهرت شیرازی حک شد‌ه‌است. این اشعار درباره آفریننده گلشن و تاریخ تاسیس آن سروده گردیده اند.
گلشن نارنجستان قوام (قوام السلطنه شیراز) دارنده سردر با آجرکاری بسیار زیباست. بالای سردر تاریخ ۱۳۰۵ ه.ق حک گردیده‌است که مرتبط با عصر پادشاهی ناصرالدین پادشاه قاجار است.
روی ازاره سنگی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد دو طرف سردر، نقش دو سرباز تفنگ به دست مشهود است
پس از عبور از سردر گلشن به هشتی می رسیم. هشتی گلشن با آجرکاری، طرح کاشی اهل ایران و مقرنس کاری های گچی تزیین شد‌ه‌است. بعداز عبور از هشتی به واسطه دو راهرو به محوطه گلشن می رسیم
مساحت ۹۴۰ متر مربع از مجموع گلشن را عمارت ها تشکیل می‌دهند. این عمارت ها در سه جهت شمالی، جنوبی و شرقی گلشن واقع گردیده اند.
در سه ضلع شمالی، شرقی و جنوبی گلشن نارنجستان قوام ساختمان هایی ایجاد شده است. ساختمان شمالی که عمارت اساسی نارنجستان و محل پذیرایی از میهمانان حکومتی بوده، و از دید گچبری، آیینه کاری، نگارگری، کاشیکاری، آجرکاری ومنبت کاریهای آن در نوع خویش بی سابقه میباشد.
عمارت فوق دارنده سه طبقه میباشد که در پیشانی آن سه مجلس کاشی کاری مشاهده می شود. در مجلس اواسط نقش دو شیر را نماد میدهد که برگه ای در مشت دارا‌هستند و بر روی آن عبارت : « نصر اینجانب الله و فتح قریب » درج شده و دو فرشته آن را از بالا گرفته اند.

در دو هلالی سمت راست و چپ، نیز دو سردر به طور قرینه وجود داراست که ، برگرفته از اساطیر قدیمی، را روی کاشی هفت رنگ را نماد می‌دهد.
درین دو مجلس که در طرفین تصویر گردیده اند، پلنگی رسم شد‌ه‌است که آهویی را شکار کرده و در حالا دریدن آن میباشد
ساختمان نصیب شمالی گلشن قوام دارنده دو طبقه و یک زیرزمین میباشد. این ساختمان تحت عنوان عمارت مهم به کار گیری میشد و قوام الملک در آن سکونت داشت
نحوه تشکیل داد عمارت گلشن نارنجستان قوام (قوام السلطنه شیراز) با پیروی از معماری رایج زندیه انجام یافته میباشد‌. درین نوع معماری، از تراس دو ستونی به کار گیری می‌شد
زیباترین نصیب ساختمان آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مرتبط با تراس گرانقدر جلوی آن میباشد. این حیاط با دو ردیف سنگی از کالا مرمر یک پارچه تاسیس شده است.
یک‌سری پلکان برای ورود به حیاط درنظرگرفته شده اند. حیاط تعالی دارنده سقفی خوشگل و مسطح میباشد. طول تراس حدود ۲ متر میباشد که با یک سری پله به دو فصل بهار خواب میرسد.